'Narokowe': Impirimbanyi y'Umunya-Tanzania yari yashimuswe yabonetse hashize amasaha

Ahavuye isanamu, Amnesty International / X
- Umwanditsi, Danai Nesta Kupemba i London na Ian Wafula i Nairobi
- Igikorwa, BBC News
Impirimbanyi izwi cyane y'Umunya-Tanzania Maria Sarungi Tsehai yari yashimutiwe muri Kenya n'abagabo bitwaje intwaro yavuze ko yarekuwe, nyuma y'amasaha ibyo bibaye.
Roland Ebole, umuvugizi wo muri Kenya w'umuryango uharanira uburenganzira bwa muntu Amnesty International, yabwiye BBC ko Tsehai "yinjijwe ku ngufu" mu modoka mu murwa mukuru Nairobi ejo ku cyumweru nyuma ya saa sita z'amanywa.
Ariko Tsehai yarekuwe hashize amasaha ibyo bibaye. Yatangaje videwo ku bantu miliyoni 1,3 bamukurikira ku rubuga nkoranyambaga X, agaragara ko yahungabanye ndetse anafite imbamutima, ariko yagize ati: "Narokowe."
Tsehai anenga bikomeye ubutegetsi bwa Perezida wa Tanzania Samia Suluhu Hassan, ndetse yashinje leta ye "kugarura igitugu" muri icyo gihugu.
Faith Odhiambo, umukuru w'ishyirahamwe ry'abanyamategeko bo muri Kenya, yatangaje ku rubuga X ko bashoboye gutuma arekurwa.
Mu kiganiro n'abanyamakuru ku mugoroba w'ejo, yagize ati: "Turimo kuburira. Ntituzemera ko igihugu cyacu gikoreshwa nk'indiri yo gufatiramo abantu."
Abategetsi ba Kenya n'abategetsi ba Tanzania nta cyo batangaje.
Tsehai aharanira bikomeye uburenganzira ku butaka n'ubwisanzure bwo kuvuga icyo umuntu atekereza muri Tanzania.
Hashize igihe hari uguhangayika ko Tanzania ishobora kuba irimo gusubira mu butegetsi bw'ikandamiza bw'uwahoze ari Perezida wapfuye John Magufuli, nubwo Perezida Samia wamusimbuye yakuyeho itegeko ribuza abatavuga rumwe n'ubutegetsi guterana ndetse agasezeranya gusubizaho politike irimo guhatana.

Ahavuye isanamu, Maria Sarungi/Facebook
Mu mwaka ushize, abatavuga rumwe n'ubutegetsi babarirwa muri za mirongo batawe muri yombi ndetse bamwe bishwe mu bugome. Utavuga rumwe n'ubutegetsi wo ku rwego rwo hejuru yapfuye nyuma yo gusukwaho aside.
Umuryango uharanira uburenganzira bwa muntu Human Rights Watch wavuze ko ukwiyongera kw'itabwa muri yombi ry'impirimbanyi zitavuga rumwe n'ubutegetsi ari "ikimenyetso kibi" mbere y'amatora ya perezida yo muri uyu mwaka wa 2025, azaba mu Kwakira (10).
Umuryango 'Change Tanzania' (cyangwa hindura Tanzania, mu Kinyarwanda) washinzwe na Tsehai, watangaje ku rubuga X ko wemeza ko yafashwe n'abashinzwe umutekano ba Tanzania "bakorera hanze y'imipaka ya Tanzania mu rwego rwo gucecekesha ukunenga leta kwemewe n'amategeko".
Uwo muryango wongeyeho ko "ubutwari bwe bwo guharanira ubutabera bwatumye aba uwo kwibasirwa".
Mu mezi ya vuba aha ashize, yavuze ko ahangayitse ku bw'umutekano we, avuga ku byabaye aho abagabo babiri atazi babonetse barimo bamushaka mu rugo rwe adahari.
Kenya ifite amateka yo gutuma leta z'amahanga zishobora gushimuta abaturage bazo ndetse zikabasubiza iwabo ku ngufu, harenzwe ku mategeko mpuzamahanga.
Mu mwaka ushize, umukuru w'abatavuga rumwe n'ubutegetsi muri Uganda Kizza Besigye yashimutiwe i Nairobi n'abategetsi bo mu nzego z'umutekano za Uganda, yambutswa umupaka ajyanwa iwabo kuburanishwa n'urukiko rwa gisirikare.
Leta ya Uganda yavuze ko Kenya yabafashije muri icyo gikorwa – ariko leta ya Kenya yarabihakanye.
Ebole, wa muvugizi wa Amnesty International muri Kenya, yabwiye BBC ko "bishobora kuba ari ukwisubiramo" kw'ibyabaye kuri Besigye.
Imbere mu gihugu, Kenya yugarijwe n'inkubiri yo kuburirwa irengero, nyuma y'imyigaragambyo yo mu mwaka ushize yayobowe n'urubyiruko rwamaganaga urukurikirane rw'imisoro yari iteganyijwe kongerwa.
Umuryango uharanira uburenganzira bwa muntu uterwa inkunga na leta ya Kenya uvuga ko abantu barenga 80 bashimuswe muri Kenya mu mezi atandatu ashize.
Bacye muri bo bararekuwe mu byumweru bya vuba aha bishize, ndetse hakomeje kwiyongera ubusabe bwuko abashimuswe bose barekurwa.