Waggaa 36 dura... xiyyaarri Koloneel Mangistuu attamiin osoo hin gubatiin hafe?

Guyyaansaa Kibxataa, waggaa 36 dura ture. Addeessi gaafas baate 'xaafii nama haamsifti' jedhan Kolenel Kaasaayee Taaddasaa. Guyyaa dhiphinaa sana akka kaleessaatti yaadatu.

Waggaa 36'n dura, Caamsaa 1989 biyyaatii keessatti waan cimaa tokkotu ta'e ture. Dimshaashumatti waanti gaafas ta'e 'ajaa'ibuma' jechu wayya ta'a.

Jeneraal Mari'id Nigusee ajajaan Itaamaazhurii Humna Ittisaa, guyyaa itti of ajjeessan ture. Jeneraal Mari'id ilaalchisees seenaa wal dha'aatu jira.

Shaambal Iyyoob Abaatee yeroo sanatti miseensa tika nageenya loltummaa turan. Fonqolcha mootummaarratti qorannoo taasisaniiru. Du'a janaraal Mari'id ilaalchisees seenaa adda ta'e qabu.

Wayita sanatti bira kan tureefi gonkumaa maqaansaa akka hin himamne kan gaafatee loltuun eegduu addaa natti himeera jechuun BBC'tti akka himaniitti, janaraal Mari'id ofiitti dhukaasanis lubbunsaanii battalumatti hin baane.

Ambulaansiin waamamee dhufulleen gara hospitaalaatti osoo hin taane gara masaraatti geessite.

Yoo xinnaatees gara sa'aatii 6'f loltoota lamaan eegamaa erga turanii booda lubbun ambulaansiidhuma keessatti baate.

Kunis beekuma gara jabiinaan kan raawwatame yookin ammoo hogganaa fonqolcha mootummaa irratti yaale eenyutu ija jabaatee hospitaala dhaqee wal'aansa haa argatu jedhe dubbata sodaa jedhuunis ta'uu mala.

Gama kanaan hogganaa humna qilleensaa kan turan janaraal Ammahaan abbaa carraa turan jechuun ni danda'ama.

Janaraal Ammahaan gara walgahii kan galan shuguxiisaanii konkolaataa keessatti dagatanii ture. Shuguxii barbaacha fiiganii biiroo yoo seenan kilaashii tokko argatan. Isaanis ofi ajjeessan.

Reeffii isaaniis maramee ambulaansii lubbuun janaraal Mar'id keessatti baate sana keessa kaa'ame ture, akka shaambal Iyyoob argeera jedhanitti.

BBC: Shaambal! Haala du'a janaraal Mari'id ilaalchise kan amma jechaa jirtan kun seenaa hanga har'aatti hin dhagahamnedha. Loltuu natti hime jettan sana ni amantu?

Shaambal Iyoob: Miseensa eegdoota addaa kan turedha. Wanti halkan sana arge hanga yoonaatti isa jeeqaa jira. Seenaan jallatee himamnaan aaree, dhugaasaa ''sirreessii barreessi, ani achin ture' naan jedhe. Halkan sana achi turuusaas loltu biraarraa mirkaneeffadheera.

Caamsaa 16 bara 1989, Guyyaa dhiphiinaa

Guyyaa sana ture miseensa humna qilleensaa kan turan janaraal Abarraa Abbabaa ajajaasaaniifi Ministira Ittisaa Janaraal Haayilagorgiisiin ajjeessuun uffata geedarachuun dallaarraan utaalanii kan miliqan.

Seenaan kun ammallee ifa miti. Maaliif miliqan? Maaiif ministiricha ajjeessan?

Osoo fonqolcha mootummaa hogganan attamiin ministira tokkicha ajjeessuun yakka guddaa ta'ee miliquuf dirqaman?

Gaaffiiwwan waggootaaf deebii hin hargatiin jiran.

Janaraal Faantaa Balaay midhaaniifi bishaan malee halkaniifi guuyyoota sadiif konteenara keessa dhokatanii ture...

Qophaa'inni barnootaafi gahumsi hoggansaa janaraal Faantaa biyya hogganuuf kaadhimamaa isaan taasisee ture.

Osoo fonqolchiichi fiixaan bahe silaa biyyattii kan hogganan isaan ture. Janaraal Faantaa guyyoota sadiif konteenara keessa turuu isaanii kanas ummanni akkasiin afaan Amaaraan qoosee ture:

_"ፔፕሲ ኮካ ኮላው ከከተማ ጠፍቶ_

_ፋንታ ተገኘ አሉ በኮንቴይነር ሞልቶ"_

"Peepsii kokaan magaalaa keessaa badee-

Faantaan argame jedhan konteenara guutee" akka jechuuti.

Hallkan sun guyyaa biyyattiin janaraaloota ciccimoo, kabaja olaanaa qabaniifi kanneen bakka bu'oota hin qabne guyyaa tokkichatti itti dhabdedha.

Isaanis Itoophiyaa bira darbee, aardiin Afrikaa osoo addunyaa biraarraa weerarri mudatee kan fuldura hiriirsuu dandeessu janaraaloota addaa turan…

Caamsaa 16 maaltu ta'e?

Koloneel Mangistuun haadha warraa isaanii Wubaanchiifi intala isaanii Tigist waliin ta'uun Jarman bahaa dowwachuuf imaluuf gara sa'aa booda Booleetti argaman.

Mangeen abshaala waan turaniif beekuma diina dogongorsuuf jecha sa'aa dabarsanii ykn dursanii argamu. Kan isaaniirratti shira xaxu baay'ee waan tureef.

Guyyaa sanas akkasuma bariin deemna jechuun ministira nageenyaa isaaniitti himan. Ministiroonnis dhugaa se'anii bariin Booletti argaman.

Mangeen garuu guyyaafatanii ture fuula guraa kan dhufan...

Janaraaloonni isaan gaggeessuuf dhufan garuu baay'ee waxirfachaa turan. Hojii ariifachiisaan waan isaan eeguuf gara biirootti dafanii deebii'uu qabu turan.

Hojiin isaan eegattu 'Mangee' kaasuun mootummaa haaraa dhaabuu ture.

Janaraalotas 'kutannoo' qajeelfama warraaqsaa kennuu Mangeetiin ijoollee hiyyeessaa kumaatama dhabuun isaan nufisiiseera.

Dula Alfaabeete, Qayi Kokab, Baahira Nagaash fi kanneen biroo irratti kumaatamni akka baalatti harca'aniiru.

'Mootummaan waraana akka hojiitti ilaalu attamiin ummata bulchuu danda'a' jechuun ture keessa keessa gumgumaa kan turan.

Mangistuunis kana osoo dhagahee janaraalonni hin hafan ture. Kan seenaa gaddisiisaa Birgaadar janaraal Taarikuu Ayinee, hogganaa olaanaa Iizii Naadaw dhaga'ee Mangee waliin hin qoosu.

Dinagdeen biyyattii dadhabee ummanis beela'aa ture. Loltoonni koshoroo gogaan lolaa turan.

Janaraalonnis ''maaf waraana hiikaa hin qabneef ummata keenya fixna? Rakkinni kaabaa siyaasaan malee qawween hin hiikamaa");