Cofio trychineb Hillsborough
- Cyhoeddwyd
Roedd Dylan Jones yn stadiwm Hillsborough ar 15 Ebrill, 1989, i sylwebu ar gêm bêl-droed.
O fewn chwe munud i'r chwiban gyntaf roedd yn gohebu ar drasedi laddodd 96 o ddynion, menywod a phlant.
Yma mae cyflwynydd Ar y Marc a'r Post Cyntaf ar BBC Radio Cymru yn rhannu ei atgofion o'r diwrnod hwnnw 30 mlynedd yn ôl pan gafodd cefnogwyr Lerpwl eu gwasgu i farwolaeth, gan arwain at frwydr hir i'w teuluoedd brofi beth achosodd y drychineb.
"Prynhawn da. Croeso nôl.
"Roedd yn bleser cael eich croesawu yma'r llynedd i gystadlu mewn rownd cyn-derfynol o Gwpan yr FA. Roeddwn wrth fy modd yn clywed y newyddion y byddech yn dychwelyd yma eleni...
"Wrth i chi edrych o amgylch Hillsborough mi fedrwch werthfawrogi pam ei fod wedi cael ei ystyried cyhyd yn lle perffaith i gynnal pob math o gemau pwysig...
"Gobeithio y bydd hi'n gêm dda, gofiadwy a fydd yn cael ei chwarae yng ngwir ysbryd y gystadleuaeth."
Geiriau Cadeirydd Sheffield Wednesday Mr H.E. McGee ar dudalen gyntaf rhaglen y gêm yn rownd cyn derfynol Cwpan yr FA rhwng Lerpwl a Nottingham Forest ar 15 Ebrill 1989.
Wedi i'r ddau glwb wynebu ei gilydd ar yr un cae yn yr un rownd o'r gystadleuaeth y flwyddyn flaenorol fe ddychwelodd y miloedd i dde Sir Efrog i'r "stadiwm berffaith" ar ddiwrnod godidog o wanwyn.
Stadiwm Hillsborough, sydd dal yn gartref i Glwb Pêl-droed Sheffield Wednesday
Yn drychinebus i'r 96 fu farw, eu perthnasau a'u ffrindiau a'r cannoedd ddioddefodd yn gorfforol ac yn feddyliol... yn unol â dymuniad Mr McGee, fydd yna neb yn anghofio'r diwrnod, ac mi fydd ysbryd Hillsborough yn gwmwl dros y byd pêl-droed am byth.
Wrth deithio dros y Pennines ar y bore heulog hwnnw roeddwn yn teimlo yn fwy cyffrous nag arfer o gael mynd i sylwebu ar gêm.
Gwir ydi dweud fy mod wedi sylwebu ar gannoedd o semi ffeinals a ffeinals flynyddoedd cyn hynny yn ystod fy mhlentyndod ym mhentref Capel Garmon yn Nyffryn Conwy.
Fel rheol roedd Bremner yn pasio'r bêl i Gray ar yr asgell cyn i'r Albanwr chwim groesi'n berffaith i Jones (Dylan nid Mick) i sgorio'r gôl hollbwysig heibio i Stepney ar y postyn pella'!
Er gwaetha'r profiad dychmygol hwnnw a'r realiti o sylwebu bob Dydd Sadwrn ar hyd a lled Cymru a Lloegr ar gyfer Radio Cymru, hon oedd gêm bwysica' fy mywyd. Ychydig a wyddwn cymaint o ddylanwad fyddai'r gêm yn Hillsborough yn cael ar fy ngyrfa i wedyn.
Ar y pryd roeddwn yn Bennaeth yr Adran Hanes a Gwleidyddiaeth yn Ysgol Glan Clwyd, Llanelwy ac yn ffeirio fy llyfr marcio am y Rothman's Year Book bob penwythnos i fod yn sylwebydd radio.
Paratoi i sylwebu ar gêm bêl-droed
Oherwydd fod yna gymaint o alw am ffôns ac offer darlledu ar gyfer y gêm fawr yn Hillsborough, fe logodd y BBC ffôn symudol ar fy nghyfer. Rhywbeth mawr trwsgwl ansoffistigedig gyda batri digon mawr i danio car.
Y cefnogwyr a fu farw yn Hillsborough
Gan eu bod yn bethau gweddol anghyffredin bryd hynny bu'n rhaid i mi gael rhywfaint o hunan-hyfforddiant ar y nos Wener i ymgynefino â'r teclyn. Wedi'r cwbwl tydi sylwebydd ond cystal â'i feicroffon, ac ar noswyl y gêm dyma deithio i dŷ Dafydd Roberts ym mhen arall Dyffryn Clywd ym Mhwll Glas ger Rhuthun.
Fo oedd yn mynd i sylwebu ar y semi arall ym Mharc Villa rhwng y Gleision Glannau Mersi a Norwich. Wedi awr neu ddwy o ymarfer roedden ni'n dau yn gyfarwydd â'n hoffer ac yn awchu i'w defnyddio. Yn anffodus dim ond un o'r ffonau fu'n boeth y prynhawn canlynol.
Mi fyddwn wastad yn cychwyn i gemau mewn da bryd i osgoi tagfeydd traffig ac ati. A chan y byddai'n rhaid i mi deithio i Hillsborough o'r un cyfeiriad â selogion y Kop y diwrnod hwnnw doedd dim amdani ond cychwyn yn gynt nag arfer.
Drwy'r wythnos flaenorol bûm yn gwneud fy ngwaith cartre' yn drylwyr, ac wrth deithio i'r dwyrain ar hyd yr M62 roeddwn fel petawn yn paratoi ar gyfer prawf hanes unwaith eto.
"Sawl gwaith mae Lerpwl wedi chwarae mewn rownd cyn derfynol Cwpan yr FA">
